Her çocuğun ebeveynleri tarafından 7 yaşına geldiklerinde ortodonti uzmanına gitmelidir.
Bunun dışında;
- Çocuğunuzda geniz eti problemi varsa ve ağzından nefes alıyorsa,
- Parmak emme alışkanlığı varsa,
- Çene kısmına alınan ağır bir darbe var ise veya dişlerinde eksik varsa,
- Uzun süre emzik kullanmışsa,
- Dudak-damak yarığı problemi varsa,
- Herhangi bir nedenle erken süt dişi çekimi yapılmışsa,
- Anne veya baba tarafında alt veya üst çenesi çok ileride/önde ise,
- Halk dilinde dişleklik diye adlandırılan durum varsa,
- Dişlerinde çapraşıklık olan ya da zannedilen her çocuğun mutlaka ortodonti uzmanına görünüp muayeneye olmalıdır.
Ortodontik Tedavilerde Yaşın Önemi
Ortodontik problemler, dişsel ve iskeletsel olmak üzere iki türlüdür.
Dişsel problemleri sıralayacak olursak; dönmüş ve aralıklı dişler, çapraşıklık ve yer darlığı, açık kapanış, ters kapanış, protrüzyon, diastema şeklinde sıralanabilir. İskeletsel olan problemler de ön diş çapraz kapanış, arka bölge çapraz kapanış, derin kapanış ve periodontal olarak sıralanabilir. Bu problemlerden sadece biri de görülebilir ya da aynı anda ikisi de görülebilir.
Dişsel problemlerde belirli bir yaşı olmaz her yaşta olabilir. Dişlerin hareket ettirilebilirliği yaşam boyunca devam ettiği için kişi, kaç yaşında olursa olsun ağzında sağlıklı kemik ve yeteri kadar diş varsa ortodontik tedavi olabilir. Ancak kişide iskeletsel problem var ise tedavide yaş çok önemlidir. Örnek verecek olursak büyüme ve gelişme yaşlarında çocukların alt çenesi geride olan bir çocuğun alt çenesinin, ortodontik cihazlarla ileri alınması işlemi yapılabilir. Çocuğun iskelet sisteminin büyüme potansiyeliyle yapılan bir tedavidir. Erkeklerde büyüme ve gelişme 17 yaşında iyice yavaşlamaya başlar. Kızlarda 16 yaşlarında sona erer. 10-15 yaş arasında iskelet hızlı gelişir. Bu yaşlarda iskelet sorunları olanları ortodonti uzmanlarınca kolayca tedavisi yapılır.
Büyüme-Gelişme Çağı Geçmişse ve İskeletsel Problem Varsa Ne Yapılır?
Tedavi edilebilir. Yalnız bu durumda gerideki alt çene ortodontist tarafından değil plastik cerrah tarafından çene ameliyatı yapılarak ileriye alınır. Ortodontist alt ve üst çenenin uygun dizilimini yapar, plastik cerrah ise iskelette olan bozuklukların tedavisini yapar. Plastik cerrah tarafından yapılan bu işleme orthognathic surgery (ortognatik cerrahi) denilir.
Özet olarak her yaşta yapılabilir, yaş yalnızca ortodontik tedavinin planlama aşamasını ve şeklini değiştirir.
Ortodontik Tedaviye Başlama Zamanı Nedir?
Çocuklarının ortodontik tedavisini büyüme ve gelişme çağında yaptırırlarsa ebeveynler yetişkin döneme ertelemezler ise tedavi daha kolay ve hızlı ilerler. Ayrıca ortodontik tedavinin maliyeti de daha uygun olur.
Ortodontik muayene, kişinin detaylı yüz, çene ve dişlerinin muayenesini kapsar. Bu muayene sonucunda çocuğun tedaviden yararlanabilmesi açısından ve ortodontiste tam zamanında mı gelip gelmediği değerlendirilir. Ortodontik muayenelerde çürük, fluor uygulaması, çürük önleyici gibi işlemler çocuğun düzenli diş kontrollerinde her zaman yapılmayabilir. Bu sebeple çocuk ergenlik dönemine girmeden yani ağzında hem süt hem de sürekli dişler varken dişlerin konumları ve kapanışı ortodontist tarafından henüz sürmeyen diğer sürekli dişlerin bulunup bulunmadığı mutlaka tespit edilmelidir. Bu sebeplerden erken yaşta tüm çocukların ortodonti uzmanın muayene olması önemlidir.
Çocuğunuzda aşağıda sıralanan durumları tespit ettiyseniz, çocuğunuzu mutlaka muayeneye götürmenizde fayda vardır:
- Parmak emme alışkanlığı
- Alt veya üst çenenin normalden çok daha fazla önde ya da geride konumlanmış olması
- Ağızdan nefes alma
- Dişlerin aşırı çapraşıklığı
- Çapraz kapanışlar
- Dişlek (öne doğru fırlak olan üst dişlerin bulunması) olan çocuklar, 9-10 yaşından önce kesinlikle bir ortodontiste götürülmelidir. Spor yaparken veya oyun oynarken meydana gelebilecek kazalar sonucunda bu fırlak dişlerin çatlama, kırılma ve yerinden çıkma riski çok fazladır. Çünkü bu dişler, alt dişler tarafından desteklenmediği için korumasızdır. Böyle durumlarda normalden daha erken yaşlarda tedaviye başlanabilir. Bu zamanı ortodontist belirler.
Takıp çıkartmalı apareyler genel olarak karışık dişlenme döneminde uygulanır. Sabit ortodontik tedaviyse ortalama 12 yaşında çok gerekli olmadığı sürece tüm süt dişleri düştükten ve bütün daimi dişler ağızda çıktıktan sonra yapılır.
Çocuklarda ise ortodontik problemine bağlı olarak yaşı ve diş durumu göz önüne alınarak önce damaklık sonrasında sabit olan diş teli tedavisi yada bu iki tedavi ayrı ayrı uygulanabilir. Ayrıca bu iki tedavi arasında bir kontrol dönemi olur. Kontrol döneminde hiçbir tedavi yapılmaz. Amaç dişlerin gelişimini takip etmektir. Yalnız çocuk, ortodontiste gelmiş ve tüm daimi dişlerinin yerine gelmesi dönemi bitmiş ise direk sabit ortodontik tedavisi yapılır.
Ortodontistiniz bazen erken dönemde bir sorun fark edebilir ama bu hemen tedaviye başlanacak demek değildir. Ortodontistinizin belirlediği belli zaman aralıkları arasında sizi yalnız diş gelişimini takip için çağırabilir. Böylece çocuğunuzun diş gelişimi kontrol altına alınır. Çocuğunuz için ortodontik tedaviye en uygun zaman ve tedaviye başlama tarihi kolay bir şekilde saptanmış olur.
Çocuklarınızın ortodontik tedavisini diğer çocukların tedavisiyle karşılaştırmayınız çünkü kardeşlerin bile boy uzama zamanları veya ayakkabı numaralı farklıdır.